20 nov Wat te doen als goedkoop geld opraakt?

Terwijl ik onderweg naar een volgende afspraak rijd, heeft de dj op de radio een raadsel voor zijn luisteraars: “Wat heeft 21 ogen en kan toch niets zien?” Met veel ogen kan je toch nog blind zijn dus. Het antwoord laat zich raden; een dobbelsteen. Humor.

Het gesprek van vanmorgen ging ook even over een dobbelsteen en had niet zoveel humor in zich, maar raakte wel de kern; je kan niet altijd een zes gooien. De ondernemer in kwestie was namelijk nooit bang om risico’s te nemen en had jarenlang kunnen profiteren van een ultralage rente op zijn Euribor-lening. Ondertussen betaalt hij meer dan 6% variabel. Een stijging van 500% vergeleken met 1,5 jaar geleden.

Hetzelfde beeld zien we terug bij de overheden in Europa en ook in de VS. De rentelasten drukken bij iedereen op de begroting. Dit gaat vroeg of laat zijn weerslag krijgen op de bestedingsruimte, dat spreekt voor zich. Het is daarbij vooral de vraag hoe de politiek hiermee omgaat. Op 22 november mogen we weer naar de stembus, waarbij de volgende vraag centraal staat: over rechts of over links gaan regeren. Het is nu nog niet duidelijk hoe deze ontwikkeling straks zijn gevolgen gaat hebben voor het ondernemersklimaat in Nederland. In ieder geval is de verwachting wel veel guurder dan we de afgelopen jaren hebben gezien.

Voor de rente is het misschien nog wel belangrijker om tevens naar de ontwikkelingen in de VS te kijken. Per slot van rekening lopen zij vaak een half jaar op ons vooruit en is het daar van belang hoe de politiek zich gedraagt in relatie tot de inflatie, schuldenlast en toekomstvisie. Op dit moment hoeven we daar in ieder geval geen wonderen van te verwachten. Wereldwijde spanningen, energietransitie en economische tegenwind zorgen er vooralsnog voor dat de rente niet terugkeert naar het niveau van voor de inflatieschok.

We moeten ons voorbereiden op een wereld die complexer en onzekerder is. Je ziet het zeker terug in de rentetarieven. Banken en beleggers vragen een hogere risicopremie. Dit betekent een structureel hogere kostprijs van geld voor nu, maar waarschijnlijk ook voor de toekomst.

In de komende tijd lopen veel rentevaste leningen af en worden steeds meer ondernemers geconfronteerd met hogere rentes. Ook, of misschien vooral, ondernemende succesvolle bedrijven zal dit raken. Het is nodig om hier alvast over na te denken. Hoe kan ik hiermee omgaan en wat zijn mijn opties? Is er voldoende financiële ruimte in mijn betaalcapaciteit om deze rentestijging op te vangen? Of moet ik alvast andere stappen gaan zetten om dit aan te kunnen?

Ondernemen is vooruitzien en keuzes maken. Je weet dat je niet altijd zes kan gooien.

Arjan Ausma, (1971) is opgegroeid op een landbouwbedrijf in Drenthe. Hij adviseert overheden en bedrijven op strategisch niveau op het gebied van grondverwerving, landbouwstructuurverbeteringen en bedrijfsverplaatsingen. Arjan woont samen met zijn gezin op zijn akkerbouw- en jongvee-opfokbedrijf in Veenhuizen.