27 okt Groeien en coronacrisis: hoe ziet u de toekomst?

Het coronavirus heeft de wereld in haar greep en ook de agrarische sector, daarvan ben ik me terdege bewust. Al lezend in de bladen vallen teksten op als: ‘Handelshuizen somber over export pootgoed’ of ‘Stabiele zuivelmarkt, maar bijna geen markt’ of ‘Tweede coronagolf raakt FrieslandCampina stevig.’ Hoe klaar bent u voor de toekomst en hoe kijkt u hier naar?

In tijden van verandering is het belangrijker dan ooit om te blijven ontwikkelen. In dit artikel ‘Groeien en Coronacrisis’ zetten wij ervaringen die we in de praktijk beleven, op rij. De coronacrisis gaat mogelijk ook uw deur niet voorbij. Eerst en vooral wens ik u veel gezondheid en sterkte toe in het dagelijkse leven en net wat de overheid zegt: ‘let een beetje op elkaar.’

De koper wordt belangrijker
In de afgelopen jaren waren voor mooie bedrijven, of delen daarvan, meerdere kopers. Verkopers maakten de dienst uit. De huidige ontwikkeling kan ervoor zorgen dat meer bedrijven gaan stoppen en dat het aanbod toeneemt. Deze veronderstelling werd recent door berichtgeving van Wageningen UR (WUR) bevestigd, waarin de universiteit aangaf dat het aantal melkveebedrijven tot 2030 (binnen 10 jaar!) met eenderde af gaat nemen. Kopers krijgen daarmee ogenschijnlijk meer de touwtjes in handen.

Cash is King
Hoewel Nederland bescheiden is van omvang, zijn de verschillen in grondprijzen tussen gebieden groot en daarmee lastig om over één kam te scheren. Het meest recente ‘Kwartaalbericht agrarische grondmarkt, 2020 – tweede kwartaal’ van het Kadaster, publiceert landelijk een gemiddelde prijs van €62.000 per hectare. Dit is gelijk aan de gemiddelde prijs over 2019 en 3,7% lager dan in het eerste kwartaal van 2020. Ook het verhandelde areaal is in de afgelopen 4 kwartalen licht gedaald.

Verder komen bedrijven in problemen, omdat de winstgevendheid te wensen over laat. De bank kijkt hier strak naar, stoelt de beoordeling daarop en bepaalt of het nog wel verder wil of niet. In eerdere artikelen gaf ik aan dat de grondmarkt bijzonder is en dat wij – net zomin als anderen -de gedachte van potentiële kopers kennen. Toch kan de prijs van bedrijven, grond en gebouwen in bepaalde gebieden en omstandigheden wel eens dalen. Kortom, kansen voor kopers die middelen hebben of ze snel beschikbaar kunnen maken.

Grond van de buurman
Unieke koopkansen die zich nooit voordeden, kunnen juist nu naar voren komen. Denk daarbij aan een buurman, een ras ondernemer met prachtig bedrijf die er zelf geen zin meer in heeft en waar de opvolging toch uitblijft. Dit biedt wellicht kansen om uw bedrijf juist verder te ontwikkelen.

Naast financiële middelen is er vooral veel moed nodig om te durven toeslaan. Als je iets wil, wacht niet te lang af. Want net als altijd, voor je het weet is de kans weer voorbij. “Als de trein stopt, stap ik in”, zijn de woorden van een melkveehouder die wij recent hielpen bij de gedeeltelijke aankoop van een nabij gelegen bedrijf.

Meer mogelijkheden voor samenwerken, ingroei en overname
Het is niet ondenkbaar dat de hoge prijzen voor grond en bedrijven van de afgelopen jaren geleidelijk gaan afnemen tot een lager en evenwichtiger niveau. Dat houdt in dat bij verkoop minder snel sprake is van ‘het grote geld’. In die veranderende wereld moet de potentiële stopper, net als iedereen, regelmatig herijken. Voor een aantal ondernemers kan dit eerder en meer aanleiding vormen om samen te gaan werken.

Samenwerken met een collega-ondernemer, maar mogelijk ook met een jongeman of vrouw die graag boer wil worden en dit van huis uit niet kan realiseren. Voor ondernemingen met ondernemers die openstaan voor persoonlijke groei- en ontwikkeling zijn dit kansen. Met de nodige deskundigheid en creativiteit, zo ervaren wij bij financieringsvragen, is de gewenste financiering ook nog steeds goed in te vullen.

Hoe het ook zij, nieuwe inzichten en ideeën zijn op allerlei plaatsen en momenten te vinden. Wellicht geldt dat ook voor u, wij luisteren naar uw verhaal.