24 feb Nieuw geld voor land- en tuinbouw

Ondernemers die voor financiering van hun plannen aankloppen bij de bank: het was decennialang de praktijk van alledag. Maar nieuwe financieringsvormen zijn in opmars. ‘Ook in de agrarische sector’, aldus Peter Pals. Dan gaat het niet alleen om crowdfunding. ‘Bij een overname kan de stopper ook prima een rol spelen in de financiering.’

Wij realiseren uw financiering.’ Met deze pay-off timmert Farmers Funding aan de weg. Kernactiviteit van Farmers Funding: financieringen organiseren voor agrarische bedrijven. In 2016 werd Peter Pals directeur bij het bedrijf. Hij werkte tot op dat moment bij de Rabobank en was daar onder meer verantwoordelijk voor de nationale akkerbouwportefeuille van de coöperatieve bank.

Banenverlies

Een verlies van 12.000 banen staan er bij de Rabobank tot en met 2018 op stapel. Bij ING gaan de komende drie jaar 2.300 banen verloren. ABN Amro schrapt tot 2020 maximaal 1.375 arbeidsplaatsen. Het banenverlies in de financiële sector is groot en ook merkbaar op het boerenerf.

Een bezoek van de relatiebeheerder wordt hierdoor steeds zeldzamer en die leemte wordt gevuld door dienstverleners zoals Farmers Funding. Pals: ‘Bovendien automatiseren banken hun systemen in hoge mate. Kredieten van minder dan een miljoen euro moeten steeds vaker online worden aangevraagd.’ Dat vraagt, naast enige handigheid met de computer, een gedegen voorbereid dossier. ‘Wij helpen bij het maken van zo’n dossier. Daardoor gaan ondernemers goed voorbereid naar financiers.’

Financiële landschap

Het financiële landschap is sinds de val van Lehman Brothers in 2008 ingrijpend veranderd. Zo moeten banken, onder druk van toezichthouders, over grotere financiële reserves beschikken. Dat kan op drie manieren: door hogere winsten te realiseren, door meer aandelen uit te geven of door minder geld uit te lenen c.q. de looptijd van bestaande leningen niet meer te verlengen.

‘De balans verkorten’ heet die laatste optie in jargon. Het gevolg voor ondernemers: banken zijn minder scheutig met het verstrekken van geld. ‘Ook boeren en tuinders moeten vaker op zoek naar aanvullende financieringsbronnen’, is de ervaring van Pals.

Crowdfunding

Crowdfunding kan een optie zijn. Nederland telt inmiddels 150 crowdfundingplatforms, waar vraag naar geld (ondernemers) en aanbod (private investeerders) samenkomen. Maar bij crowdfunding zijn de rentepercentages hoger, de looptijden korter en de verstrekte bedragen lager. Op het eerste oog geen gunstig alternatief. ‘Maar soms is het de keuze tussen crowdfunding of helemaal geen investering. Dan moet je die optie toch serieus overwegen’, stelt Pals.

De directeur van Farmers Funding maakt dat duidelijk met een voorbeeld: voor een nieuwe stal van 35.000 vleeskippen is circa 1 miljoen euro nodig. De bank wil het plan voor driekwart financieren. Een kwart via crowdfunding is dan een mogelijkheid. Maar als de bank rekent met een rente van 3 procent en bij crowdfunding moet 7 procent worden betaald, dan stijgen de jaarlijkse rentekosten met 10.000 euro.

Alternatieven

Dat is veel geld, maar het kan het verschil betekenen tussen ‘go’ en ‘no go’. Overigens worden er volgens Pals steeds meer alternatieve financieringsbronnen ingezet. ‘Denk aan leasemaatschappijen, private investeerders of erfpacht bij grond. Ook ketenpartners spelen een steeds grotere rol.’

Er is nog een reden dat boeren en tuinders verder moeten kijken dan de bank als financieringsbron. ‘Vanaf eind jaren negentig tot aan de crisis in 2008 was het heel gebruikelijk dat een investering voor 100 procent werd gefinancierd door de bank. Die tijd lijkt voorbij’, zegt de directeur van Farmers Funding. ‘Nu is 70 procent gebruikelijk. Dat is een percentage dat tot aan de jaren zeventig ook normaal was.’

Gespannen voet

De afnemende geldstroom vanuit de bancaire wereld staat op gespannen voet met de grote financieringsbehoefte in de land- en tuinbouw. ‘Boeren en tuinders hebben naar schatting 950.000 hectare grond in bezit. Tegelijkertijd is twee derde van de agrariërs vijftig jaar of ouder. Dat betekent dat de komende vijftien jaar 600.000 hectare van eigenaar zal wisselen. Dat vergt miljarden euro’s. Dat bedrag gaan banken echt niet alleen voor hun rekening nemen. Dat vraagt om samenwerking met meerdere financiers.’

Een optie ligt dicht bij huis. ‘Bij de verkoop van grond kan de stoppende ondernemer ook een rol spelen in een deel van de financiering van de transactie. Dat levert meer rendement op dan het geld op een spaarrekening te parkeren.’

Grens vervaagt

Ook op andere vlakken kan de verkopende partij een rol blijven spelen. ‘Bijvoorbeeld door nog enige tijd arbeid of kennis aan de kopende partij te leveren.’ De land- en tuinbouw is gewend aan een scenario van wijkers en blijvers. ‘Die harde grens vervaagt. Ik voorzie in de toekomst steeds vaker fusies en integraties.’