04 sep Maatschappij op zoek naar boer

De negatieve en eenzijdige berichtgeving over de agrarische sector lijkt eindeloos. Het gaat veelal om onjuiste en politiek gekleurde informatie dat zonder nuance wordt gebracht. Ook de politiek helpt niet mee. De gebruikte terminologie wordt door iedereen namelijk naar eigen inzicht geïnterpreteerd.

Daarbij zijn de eisen en voorwaarden die aan de landbouwsector gesteld worden steeds extremer. De boer moet het in deze dynamiek maar zien te rooien: financieel en mentaal. Van alle kanten wordt geprobeerd om de boer de invulling van zijn gehele bedrijfsvoering voor te schrijven.

Weinig ruimte voor voedselproductie
Er is in Nederland voldoende ruimte voor de woningbouw, infrastructuur, industrie en (versnipperde) natuur, maar schijnbaar is hier geen ruimte voor voedselproductie. Dat de boeren (net zoals veel andere bedrijven in Nederland) tevens voor de export produceren, staat ter discussie. Hierbij wordt er vaak voorbij gegaan aan hoeveel voedsel er wordt geïmporteerd; de appels uit Nieuw-Zeeland en de Spaanse eieren zijn slechts voorbeelden.

De boeren (en voornamelijk het vee) moet maar wijken. Positief blijven, ondanks alle teneur, is daarom al een uitdaging op zich. Je kunt daar op verschillende manieren mee omgaan: in de aanval, in de verdediging, ermee aan de slag gaan of je er voor afsluiten. Het is een persoonlijke afweging.

Veel verandering
Er is altijd al sprake geweest van verandering, ook in de landbouwsector. Deze transitie is nu breder georiënteerd dan ooit. Waar het voorheen om optimalisatie, efficiency, kostprijs en schaalvergroting ging, komen er nu andere aspecten om de hoek kijken. Ondernemen in de agrarische sector is vandaag de dag dus bepaald niet gemakkelijk. Het vraagt in ieder geval meer dan ooit óók andere capaciteiten: er zijn meer en andere vaardigheden nodig.

Jezelf afsluiten voor alle negatieve berichtgeving kan, maar niet voor de ontwikkelingen: die gaan gewoon door. De afschaffing van verschillende gewasbeschermingsmiddelen en alle verplichtingen ter bevordering van de biodiversiteit zijn enkele van die uitdagingen. Daarnaast heb je ook te dealen met klimaatverandering en moet je de boterham verdienen in een keten waar marktmacht allesbehalve bij de boer ligt. Echter, toch zul je, je moeten afvragen hoe je hierop kunt anticiperen (in combinatie met wat bij je persoonlijkheid en type bedrijf past). Welke strategische stappen kun je gaan zetten? Niets doen is in mijn ogen geen optie.

Maatschappij zoekt boer
Wellicht keert overigens ooit de wal het schip. Zolang de bevolking en de industrie blijven groeien, de klimaatverandering werkelijk zo hard doorzet als voorspeld wordt én veel agrarische bedrijven geen opvolger hebben, kan de maatschappij in de toekomst nog weleens voor héél andere uitdagingen komen te staan.

Velen (er)kennen de waarde van ons Nederlandse voedsel en agrarisch landschapsbeheer niet meer, maar ik voorspel: het wordt waarschijnnlijk nog wel een keer ‘Maatschappij zoekt boer’!