29 mrt Impact bedrijfsopvolging in een coronacrisis

De coronapandemie leidt bij eigenaren van familiebedrijven tot meer zelfreflectie over hun opvolging. Dat blijkt uit onderzoek van Nyenrode Business Universiteit. Boerenbedrijven zijn dé familiebedrijven bij uitstek. Daarom zijn de uitkomsten interessant.

Het onderzoek werd uitgevoerd onder grotere mkb-bedrijven en is net zo goed interessant voor boeren. De stelling ‘de huidige coronacrisis is voor mij aanleiding om eerder na te denken over opvolging’ werd in april minder bevestigd dan in juli 2020. Waarschijnlijk sorteert de lockdown een versterkend effect op de persoonlijke toekomstbespiegelingen van ondernemers. Roberto Flören, die aan Nyenrode de leerstoel ‘Familiebedrijven en Bedrijfsoverdracht’ bekleedt, stelt: “Ondernemers realiseren zich meer dan voorheen dat het leven minder maakbaar is dan gedacht.”

Onderschatting van de bedrijfsopvolging
Eerder onderzocht Nyenrode bedrijfsopvolging in familiebedrijven waarvan de uitkomsten actueel zijn. Gek genoeg is nog altijd een meerderheid van de ondernemers niet met bedrijfsopvolging bezig. Dat geldt ook voor ondernemers die bijna aan hun pensioen toe zijn. Een reden daarvan is onderschatting van bedrijfsoverdracht.

Ten eerste onderschatten zij enorm de duur van het opvolgingstraject. Er wordt gedacht aan 1,5 jaar, terwijl het in de praktijk 5 tot 7 jaar duurt. De helft van de ondernemers start te laat. In te korte tijd veel regelen, leidt tot te snelle keuzes en te weinig communicatie. Dit heeft financiële gevolgen, emotionele en rationele schade. Bedrijfsoverdracht is tussen overdrager en opvolger, maar anderen – zoals kinderen – spelen een rol.  Heel belangrijk als je in december met z’n allen onder de kerstboom wilt.

Het advies is bij een overdracht eerst heel goed na te gaan wat je echt wil. Bespreek eerst emoties, dan de financiering en fiscale onderwerpen. Voor een gezond bedrijf zijn er regelingen genoeg om de zaak in orde te maken.

Jaren uittrekken
De belangrijkste zaken van de overdragers(s) zijn volgens het onderzoek: continuïteit, harmonie in de familie, rendement op het vermogen en de oudedagsvoorziening. Verder valt het effect van de coronacrisis bij bedrijven die het financieel lastig hebben op. Dan blijken veel overdragers (meestal ouders) bereid om in te teren op hun toekomstige oudedagsreserve om daarmee het bedrijf te kunnen behouden.

Uitstel en waan van de dag
Emotionele zaken maken dat ondernemers bedrijfsopvolging doorschuiven. Veel mensen vinden het lastig om de eindigheid van hun bestaan onder ogen te zien en toe te werken naar hun misbaarheid. Ouders staan in het centrum van 3 overlappende cirkels: die van het bedrijf zelf, de familie én het eigendom. Ineens zijn ze na opvolging op alle 3 de gebieden niet meer de centrale persoon. Bovendien zorgt een focus op de waan van de dag – zeker in deze coronacrisis – voor uitstellen van het moment waarop wordt begonnen aan het bedrijfsopvolgingstraject. Weet wat je wil, ga niet knutselen en schakel op tijd advies in. Adviseurs denken in cijfers en structuren, zorg dat je het zelf snapt en aan elkaar kunt uitleggen.

Winnaars hebben een plan, verliezers argumenten
Het regelen van opvolging is misschien wel de belangrijkste taak van het ondernemerschap. Je ziet het einde van je carrière aankomen. Er is altijd wel een reden om er niet aan te beginnen: als het slecht gaat – misschien nu door de coronacrisis – ben je onmisbaar. Als het goed gaat wil je er ‘juist nu’ bij blijven. Je bent aan jezelf en je opvolgers verplicht na te gaan wat jij eraan kan doen om het bedrijf goed over te dragen.

Wat u denkt, weet ik niet. In mij kwam zo maar op: haast je als je tijd hebt, dan heb je tijd als je haast hebt.