08 mrt Boeren vraagt veel van boeren in turbulente tijd

Door Peter Pals. Sinds half oktober regent het zo wat onophoudelijk. Als ik niet al te precies kijk, durf ik zelfs te beweren dat het voortdurend regent. Voor boeren, van wie de fabriek en portemonnee grotendeels buiten liggen, moet dit bijna ontmoedigend zijn. De oogst van 2023 is niet op alle plaatsen binnengehaald en wat de vooruitzichten zijn voor 2024 is ook nog de vraag. Aan uitdaging geen gebrek.
Nederland kent een grote veestapel. De derogatie is afgeschaft, wat betekent dat er volgens de geldende regels een overschot aan drijfmest is. Boeren worden overladen met maatregelen met betrekking tot natuurbehoud, stikstof, duurzaamheid en meer. Dit resulteert in aanzienlijke extra kosten. Vooral voor de afvoer van drijfmest. Zeker nu het uitrijden ervan lastig is.

Rentepercentages fors hoger
De rente is een ander belangrijk onderwerp voor bedrijven. Waar enkele jaren geleden een rentepercentage van 1,0% tot 2,0% gangbaar was, ligt dit nu tussen de 5% en 6%. Voor een gemiddeld bedrijf met €1,5 miljoen vreemd vermogen betekent dit jaarlijks zo’n €35.000 hogere financieringskosten. Naast al deze uitdagingen zijn er ook steeds grotere geopolitieke spanningen, met allerlei vormen van menselijk leed tot gevolg. Deze spanningen hebben ook negatieve gevolgen voor de internationale handel, die voor de Nederlandse agrosector zo belangrijk is.
Toch zijn er zeker ook lichtpuntjes te noemen. De melkprijs steeg van €0,34 per liter in 2020 naar €0,45 in 2023. De verwachting voor komende zomer ligt rond de €0,50. Contractprijzen voor consumptieaardappelen stegen in dezelfde periode van ongeveer €0,20 per kilo naar €0,30. De pootaardappeltelers kunnen eindelijk rekenen op mooie uitbetalingsprijzen. De gemiddelde grondprijzen stegen landelijk in 2023 met 7,5%, naar €93.000 voor akkerbouwland en €71.000 per hectare voor grasland. Het is echter belangrijk op te merken dat er aanzienlijke regionale verschillen zijn.

Turbulente tijden
Het zijn turbulente tijden voor veehouders en akkerbouwers, die internationaal voor grote uitdagingen staan. De boerendemonstraties in Brussel vorige week laten zien dat de situatie kritiek is. Toch ziet het ernaar uit dat het besef langzaam doordringt bij de overheden. Louise Fresco, wetenschapper en voormalig voorzitter van Wageningen Universiteit, heeft onlangs benadrukt dat voedselzekerheid al lang geen vanzelfsprekendheid meer is. De voorzitter van de Europese landbouwministers heeft aangegeven “de boodschap te hebben gehoord”.

En Rob de Wijk, directeur van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies, benadrukt dat de kennis en innovatie die Nederland heeft in de voedselproductie uniek zijn in de wereld. Aansluitend zei hij dat de Nederlandse boer, en de hele agrosector, als een van de weinige sectoren in Europa het verschil kan maken.

Lichtpunten
Het is duidelijk dat boeren veel van boeren vraagt. Zowel letterlijk als figuurlijk. Desondanks moeten we hoop houden. Er zijn volop lichtpunten dus strijden we door. Immers: achter de wolken schijnt altijd de zon.